Η Φιλική Εταιρεία

Το δύσκολο έργο της οργάνωσης της παλιγγενεσίας που είχε ξεκινήσει ο Ρήγας, ανέλαβαν να συνεχίσουν τρεις πατριώτες με την ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας: ο Αθανάσιος Τσακάλωφ, ο Εμμανουήλ Ξάνθος και ο Νικόλαος Σκουφάς στις 20 Σεπτεμβρίου του 1814 στην Οδησσό. Εκεί ορκίστηκαν στο όνομα της Αγίας Τριάδας να βοηθήσουν, ιδρύοντας τη Φιλική Εταιρεία για την προετοιμασία του μεγάλου Αγώνα. 

Η επανάσταση στις παραδουνάβιες Ηγεμονίες

Στις 22 Φεβρουαρίου 1821 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης πέρασε τον ποταμό Προύθο, το φυσικό σύνορο ανάμεσα στη Ρωσία και στις αυτόνομες παραδουνάβιες ηγεμονίες. Στις 10 Μαρτίου συγκροτήθηκε ο Ιερός Λόχος που τον πυρήνα του αποτελούσαν μαθητές του ελληνικού σχολείου της Οδησσού. Η αποφασιστική μάχη δόθηκε στις 6-7 Ιουνίου του 1821 στο Δραγατσάνι. Από τους 300 Ιερολοχίτες έπεσαν μαχόμενοι πάνω από 200. Έπεσαν δίνοντας λαμπρό παράδειγμα στις επόμενες ελληνικές γενιές, οδηγούμενοι από την λαμπρά ιστορία των αρχαίων Ελλήνων «τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι». Είχε έρθει η ώρα του Μεγάλου ξεσηκωμού της Επανάστασης. 

Ωδή στον Ιερό Λόχο – Ανδρέας Κάλβος

Ας μη βρέξει ποτέ
το σύννεφον, και ο άνεμος
σκληρός ας μή σκορπίση
το χώμα το μακάριον
που σας σκεπάζει.

Ας το δροσίση πάντοτε
με τ’ αργυρά της δάκρυα
η ροδόπεπλος κόρη·
και αυτού ας ξεφυτρώνουν
αιώνια τ’ άνθη.

Ω γνήσια της Ελλάδος
τέκνα· ψυχαί που επέσατε
εις τον αγώνα ανδρείως,
τάγμα εκλεκτών Ηρώων,
καύχημα νέον·

σας άρπαξεν η τύχη
την νικητήριον δάφνην,
και από μυρτιά σας έπλεξε
και πένθιμον κυπάρισσον
στέφανον άλλον.

Αλλ’ άν τις απεθάνη
δια την πατρίδα, η μύρτος
είναι φύλλον ατίμητον
και καλά τα κλαδιά
της κυπαρίσσου.

Αφ’ ου εις του πρώτου ανθρώπου
τους οφθαλμούς η πρόνοος
φύσις τον φόβον έχυσε
και τας χρυσάς ελπίδας
και την ημέραν

επί το μέγα πρόσωπον
της γης πολυβοτάνου,
ευθύς το ουράνιο βλέμμα
βαθυσκαφή εφανέρωσε
μνήματα μύρια.

Πολλά μεν σκοτεινά·
φέγγει επ’ ολίγα τ’ άστρον
το της αθανασίας·
την εκλογήν ελεύθερον
δίδει το θείον.

Έλληνες της πατρίδος
και των προγόνων άξιοι·
Έλληνες σεις, πώς ήθελεν
άπό σας προκριθείν
άδοξος τάφος;

Ο Γέρων φθονερός
και των έργων εχθρός
και πάσης μνήμης έρχεται·
περιτρέχει την θάλασσαν
και την γην όλην.

Από την στάμναν χύνει
τα ρεύματα της λήθης
και τα πάντα αφανίζει.
Χάνονται οι πόλεις, χάνονται
βασίλεια κ’ έθνη.

Αλλ’ ότε πλησιάση
την γην οπού σας έχει,
θέλει αλλάξειν τον δρόμον του
ο Χρόνος, το θαυμάσιον
χώμα σεβάζων.

Αυτού, αφού την αρχαίαν
πορφυρίδα και σκήπτρον
δώσωμεν της Ελλάδος,
θέλει φέρειν τα τέκνα της
πάσα μητέρα,

και δακρυχέουσα θέλει
την ιεράν φιλήσειν
κόνιν και ειπείν: τον ένδοξον
Λόχον, τέκνα, μιμήσατε,
Λόχον Ηρώων.